معمولاً هر وقت بحث شیرین ازدواج مطرح می شود ابتدا لبخندی روی لب جوان ها می نشیند اما به مرور این لبخند محو شده و جای خود را به نگرانی می دهد. گاهی مسائل و مشکلات بر سر راه ازدواج به قدری زیاد هستند که یا ازدواج را به تعویق می اندازند یا برای مدت طولانی فکر می کنند که باید قید آن را بزنند. از مهم ترین موانع ازدواج می توان به موارد زیر اشاره کرد:
طولانی شدن دوران تحصیل
از آنجایی که در حال حاضر تعداد زیادی از جوانان ایرانی به دانشگاه می روند و دوران تحصیل تقریباً از 12 سال به 16 سال رسیده است، طبیعی است که این گروه دیرتر به استقلال شغلی و مالی می رسند. تا چند سال پیش تعداد زیادی از دختران زمانی که تحصیلات دبیرستانی خود را به پایان می رساندند، ازدواج می کردند و بسیاری از پسران هم بعد از گرفتن دیپلم جذب بازار کار شده و به حرفه مورد علاقه شان می پرداختند. اما اکنون به دلیل مسایلی چون رواج مدرک گرایی، نیاز به تخصص بالاتر برای یافتن شغل مناسب، کمبود امکانات شغلی برای جوانان پس از فراغت از تحصیل، چشم و هم چشمی خانواده در زمینه تحصیلات فرزندان و... طیف وسیعی از جوانان خواهان ادامه تحصیل در مقاطع تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) هستند. ادامه تحصیل به خودی خود منافاتی با ازدواج ندارد. بسیاری از افراد موفق بعد از ازدواج به تحصیل خود ادامه داده اند و این مورد به ویژه در مورد زوجینی که با هم درس می خوانند مشهود است. اما ادامه تحصیل در سنین بالا پیامدهایی دارد که می تواند روی تصمیم جوانان در مورد ازدواج تأثیر بگذارد. یکی از مواردی که ادامه تحصیل را به صورت مانعی برای ازدواج درمی آورد، شاغل نبودن دانشجویان است. جوانانی که در حال تحصیل در دانشگاه (به ویژه در مقاطع تکمیلی) هستند، معمولاً به بلوغ شناختی لازم برای ازدواج دست یافته اند، اما بلوغ اقتصادی آنها به دلیل اشتغال به تحصیل به تأخیر افتاده است.
پیشنهاد: با توجه به اینکه ازدواج های دانشجویی توسط دولت ترغیب می شود، تخصیص اماناتی نظیر وام های دانشجویی ازدواج، فراهم کردن مسکن ارزان برای دانشجویان متأهل، فراهم کردن امکان اشتغال و... می تواند به پیشرفت این طرح کمک کند. از طرف دیگر لازم است که خانواده ها نیز در حد توان، فرزندان جوان خود را از نظر مالی حمایت کنند. در میان گذاشتن شرایط با طرف مقابل نیز موجب می شود که وی با آگاهی وارد زندگی مشترک شده و بهتر با کاستی های اول زندگی کنار بیاید.
بیکاری یا نداشتن ثبات شغلی
یکی دیگر از موانع جوانان در راه ازدواج بیکاری یا نداشتن امنیت شغلی است. امروزه با توجه به رکود اقتصادی جهانی، نرخ بیکاری در همه جوامع، به ویژه جوامع در حال توسعه از جمله ایران افزایش یافته است. کاهش فرصت های شغلی در بخش دولتی و همچنین افزایش میزان اشتغال زنان با حقوق و مزایای پایین تر از مردان، موجب بیکاری بسیاری از مردان جوان که نان آور اصلی خانواده محسوب می شوند، شده است. بعضی از جوانان نیز با اینکه ممکن است در حال حاضر درآمد خوبی داشته باشند، به دلیل نامطمئن و مبهم بودن آینده شغلی شان، می ترسند نسبت به ازدواج اقدام کنند. از طرف دیگر دختران جوان که موافق تساوی حقوق زن و مرد هستند و معتقدند که زنان، مانند مردان حق ادامه تحصیل و کار کردن دارند، نوبت به خرج و مخارج زندگی که می رسد، یک مرتبه سنتی می شوند و یادشان می افتد که همه هزینه های زندگی به عهده مرد است و آنها نباید حقوقشان را در خانه خرج کنند.
پیشنهاد: منطقی بودن و البته صحبت کردن در مورد این مسائل قبل از ازدواج موجب می شود طرفین به راهکارهای مشترکی دست پیدا کنند.
جهیزیه سنگین
یکی دیگر از مسایل مالی و اقتصادی که باعث می شود تعدادی از دختران ازدواج خود را به تأخیر بیندازند، عدم استطاعت مالی خانواده برای تهیه جهیزیه است. رسم بردن جهیزیه که به منظور کمک به جوانان برای شروع یک زندگی جدید ایجاد شده، در حال حاضر به دلیل چشم و هم چشمی به یک معضل اساسی برای دختران و خانواده های آنها تبدیل شده است. بسیاری از خانواده هایی که چند فرزند دختر با اختلاف سنی کم دارند، ممکن است به خاطر همین مسأله به یک خواستگار مناسب جواب منفی بدهند. از طرف دیگر تحت فشار گذاشتن پدر خانواده برای فراهم کردن جهیزیه سنگین، نه تنها مشکلی را حل نمی کند، بلکه موجب افزایش مشاجرات خانوادگی و برهم خوردن آرامش زندگی نیز می شود.
پیشنهاد: بهترین راهکار در این مورد تغییر دادن دیدگاه خانواده هاست. خانواده ها باید این مطلب را مدنظر داشته باشند، که آنها وظیفه ندارند هنگام تهیه جهیزیه تمام احتیاجات فرزندان خود را تأمین کنند. بلکه فراهم کردن اقلام اساسی زندگی کافی است. این کار به فرزندان فرصت می دهد تا نسبت به زندگی خود احساس مسئولیت کرده و نسبت به رفع آن اقدام کنند.
عدم حمایت خانواده ها
با توجه به مسایل و مشکلات جوانان امروزی، حمایت خانواده ها در امر ازدواج امری ضروری است. اگر والدین احساس می کنند که فرزندشان به بلوغ عقلانی رسیده است و دارای حداقل شرایط ازدواج نیز هست، لازم است که در حد توان به او کمک کنند. بعضی از والدین تصور می کنند فرزندشان نباید تا وقتی که تحصیلش تمام نشده یا شغل مناسبی پیدا نکرده ازدواج کند. بهتر است که در زمان ازدواج تحصیلات فرد خاتمه یافته و شغلی مناسب و اندکی پس انداز برای شروع زندگی داشته باشد، اما اگر جوانان بخواهند همه این شرایط را کسب کنند، باید ازدواج خود را تا حدود 40 سالگی به تعویق بیندازند و در این سن و سال هم تعداد انتخابهای فرد برای ازدواج کاهش می یابد و هم اینکه ممکن است خود وی دیگر تمایل چندانی به ازدواج نداشته باشد. از طرف دیگر فاصله سنی خیلی زیاد بین والدین و فرزندان نیز توصیه نمی شود.
انجام ندادن خدمت سربازی
با توجه به اینکه در طول مدت خدمت سربازی امکان کار کردن برای سربازان وجود ندارد و حقوقی هم که به آنها داده می شود، به اندازه ای نیست که کفاف یک زندگی ساده دونفره را بدهد. اکثر پسران ترجیح می دهند، ازدواج خود را به بعد از انجام خدمت سربازی موکول کنند.
پیشنهاد: دولت می تواند با استفاده از راهکارهایی از قبیل افزایش مقرری سربازان متأهل، دراختیار قرار دادن مسکن ارزان یا کاهش طول مدت خدمت این دسته از سربازان، به آنها کمک کند.
مهریه سنگین
یکی دیگر از سنت های پسندیده ای که متأسفانه امروزه از آن سوءاستفاده می شود، مهریه است. مهریه همان طور که از نامش پیداست، روزگاری قرار بوده موجب مهر و الفت زن و شوهر شود، در حال حاضر به صورت یکی از عوامل اصلی آسیب زننده به زندگی زناشویی درآمده است.
پیشنهاد: در این مورد نیز اصلاح فرهنگ جامعه مهم ترین راهکار به شمار می رود، تغییر دیدگاه والدین نسبت به مهریه و صحبت کردن آنان با فرزندانشان می تواند تأثیرگذار باشد. جای تعجب نیست دختر خانواده ای که در آن والدین مهریه پایین را بی احترامی به فرزندشان می دانند، تنها به دلیل اینکه فرد مورد علاقه اش با مهریه 2000 سکه ای او موافقت نکرده است، این ازدواج را برهم بزند. والدین پسران جوان نیز باید عواقب قبول کردن مبالغ بالای مهریه را که استطاعت پرداختش را هم ندارند، به فرزندشان گوشزد کرده و تسلیم جمله «مهریه کی داده، کی گرفته» نشوند.
ازدواج